Er barįttan viš gróšurhśsavįna ekki almannahagsmunir?

Į FORSĶŠU Morgunblašsins 23. febrśar s.l. er haft eftir umhverfisrįšherra aš hann "gęti ekki séš aš samfélagsleg naušsyn eša almannahagsmunir köllušu į eignarnįm vegna virkjana ķ nešri hluta Žjórsįr". Og eftir einum žingmanni Sjįlfstęšisflokksins er haft um sama mįlefni: "Žaš kalla engin almannaheill į žaš žótt einhvern tķma hafi menn tališ žaš ķ upphafi rafvęšingar į Ķslandi". Žaš sem hér um ręšir er įkvęši ķ raforkulögum sem heimila stjórnvöldum aš taka virkjunarréttindi eignarnįmi ķ žįgu almannahagsmuna.

Žetta įkvęši raforkulaganna er arfur frį eldri lögum, Orkulögum frį 1967 og enn eldri lögum frį 1947.Sś almannaheill sem žar var įtt viš tengdist vissulega rafvęšingu landsins eins og žingmašurinn benti į. Henni er nś lokiš. Lķklega er žaš žess vegna sem rįšherrann kemst aš ofangreindri nišurstöšu. En tengjast žessir almannahagsmunir rafvęšingu landsins einni? Hurfu žeir viš žaš aš henni lauk? Žaš er śrslitaspurningin žegar meta skal hvort žessir hagsmunir séu ekki lengur til stašar.

Seint į lišnu įri sögšu blöš frį svonefndri Stern-skżrslu um horfurnar ķ loftslagsmįlum vegna gróšurhśsįhrifanna. Mešal annarra gerši Morgunblašiš henni ķtarleg skil og skrifaši um hana leišara. Meginnišurstašan ķ žeirri skżrslu er aš horfurnar séu ķskyggilegar og lögš er įhersla į aš mun ódżrara sé fyrir mannkyniš aš bregšast strax viš en aš bķša og gera žaš sķšar.

Snemma į žessu įri kom śt nż skżrsla Loftslagsnefndar Sameinušu žjóšanna (IPCC). Žar er kvešiš skarpar aš orši en ķ fyrri skżrslum um žęr hęttur sem öllu mannkyni stafa af gróšurhśsįįhrifunum. Einnig um hana fjallaši Morgunblašiš og fleiri blöš hér į landi.

Um 80% af žeirri orku sem mannkyniš nś notar kemur frį eldsneyti śr jöršu. Brennsla žess er helsta uppspretta góšurhśsaįhrifanna. Bęši Stern-skżrslan og IPCC-skżrslan leggja žvķ įherslu į aukna nżtingu annarra orkulinda en eldsneytis sem veigamikinn žįtt ķ aš hamla gegn gróšurhśsaįhrifunum.

Losun koltvķsżrings frį raforkuframleišslu śr eldsneyti til įlvinnslu nemur nś rśmlega 100 milljón tonnum af CO2 į įri og jókst um 3,28 milljón tonn į įri aš mešaltali į įrunum 1994 til og meš 2005.Įrleg aukning ein saman nam žannig um 90% af allri innanlandslosun į Ķslandi 2004, žar meš tališ frį stórišjunni. Hvert tonn af įli sem framleitt er į Ķslandi meš raforku śr vatnsorku eša jaršhita ķ staš raforku śr eldsneyti sparar andrśmsloftinu 12,5 tonn af koltvķsżringi.

Hugsum okkur aš įlframleišsla į Ķslandi verši komin ķ 2,5 milljón tonn į įri eftir svo sem aldarfjóršung. Til žess žyrfti nįlęgt 40 TWh/a (terawattstundir į įri), reiknaš ķ orkuveri, t.d 30 śr vatnsorku og 10 śr jaršhita. Orkulindir okkar rįša vel viš žaš. Sś įlvinnsla sparaši andrśmsloftinu 31 milljón tonn į įri boriš saman viš aš įliš vęri framleitt meš rafmagni śr eldsneyti. 8,5-falda nśverandi innanlandslosun į Ķslandi og um 30% af nśverandi losun ķ heiminum vegna raforkuvinnslu til įlframleišslu!

Žvķ fer žannig vķšs fjarri aš įkvęši raforkulaga um forsendu almannahagsmuna fyrir žvķ aš taka vatnsréttindi eignarnįmi séu oršin śrelt vegna žess aš rafvęšingu Ķslands sé lokiš. Žvert į móti. Almannahagsmunir af aš virkja vatnsorku og jaršhita til raforkuvinnslu eru nś rķkari en nokkru sinni fyrr ķ heimi sem fęr 80% orku sinnar śr eldsneyti og er ógnaš af gróšurhśsaįhrifunum. Žaš eru sameiginlegir hagsmunir almennings į Ķslandi og almennings um alla jörš. Žetta kemur greinilega fram bęši ķ Stern-skżrslunni og IPCC-skżrslunni.

Žetta hljóta allir skynsamir menn aš sjį. Skynsömum mönnum getur skjįtlast en žeir leišrétta sig hafi žeim skjįtlast. Og umhverfisrįšherra og žingmašur sį sem hér um ręšir eru bįšir skynsamir menn.

Žaš er alveg ljóst aš meš engu öšru móti geta Ķslendingar lagt stęrri skerf af mörkum ķ barįttunni viš žį vį sem öllu mannkyni er bśin af gróšurhśsavandanum en meš žvķ aš hżsa hér į landi allan žann įlišnaš sem žeir mega. Og viš žurfum samt ekkert aš óttast aš eiga ekki ašgang aš ósnortinni nįttśru!

En viljum viš gera žaš? Erum viš reišubśin aš leggja žennan skerf af mörkum? Žvķ veršur hver aš svara fyrir sig. Viš getum ekki skotiš okkur į bak viš fįmenniš til aš koma okkur hjį aš svara žeirri spurningu. Žaš eru einstaklingar sem taka įkvaršanir og bera įbyrgš, ekki nafnlaus fjöldi. Hvort vegur žyngra ķ huga okkar: Örlög blóma į botni Hįlslóns eša örlög fólks ķ Bangladesh og afkomenda okkar į Ķslandi?

Lķklega er mesta hęttan į aš mönnum mistakist aš vinna bug į gróšurhśsavįnni fólgin ķ "jį, en žaš munar svo lķtiš um mig"– hugsunarhęttinum. Tilheigingunni til aš skjóta sér sjįlfum undan vanda meš allskyns afsökunum en ętla öšrum aš leysa hann. Sś hugsun sęmir sķst Ķslendingum sem hver um sig ręšur yfir hundraš sinnum meiri efnahagslegri vatnsorku en hver jaršarbśi aš mešaltali og rķflegum jaršhita aš auki. Af žeim sem mikiš er gefiš veršur mikils krafist.

Höfundur er fyrrverandi orkumįlastjóri.


Nęsta fęrsla »

Athugasemdir

1 Smįmynd: Rauša Ljóniš

  Sęll, Jakob žaš er ljóst eftir žį umręšu sem veriš hefur um stękkun Alcan aš umhverfissinnar lķta ekki til sparnašar į CO2 hnattręnt.

Sś umręša hefur veriš tekin upp bęši hér į Ljóninu og svo og annarstašar, og greinar  žķnr  ķ MBL um sparnaš į hnattręni losun, einhver uppvakning veršur aš koma til svo verši.

Kv, Sigurjón Vigfśsson

Rauša Ljóniš, 4.4.2007 kl. 17:39

2 Smįmynd: Magnśs Jónsson

Žakka žér Jakob fyrir góša grein hér į blogginu og vertu velkomin į žennan vettvang, hef haft gaman af greinum žķnum ķ Morgunblašinu į lišnum įrum, žvķ žęr fręša mann um hvaš mįliš snżst į rökręnan hįtt, ólķkt og er meš alla žį tilfinninga rökfręši sem flęšir um alla fjölmišla landsins.   

Magnśs Jónsson, 4.4.2007 kl. 22:45

3 Smįmynd: Ólafur Als

Įvallt gaman aš lesa greinargóš skrif žķn um žessi mįl. Hins vegar ef mašur hugsar til žess aš hlżnun jaršar eigi sér ašrar forsendur en aukningu CO2 ķ lofti, s.s. sólarvirkni, geimgeislun eša annaš, horfa mįlin öšruvķsi viš, ekki satt? Eša ęttum viš aš horfa fram hjį efasemdum um gildi skżrslu Loftslagsnefndar Sameinušu žjóšanna? Taka henni sem algildum sannleika af žvķ viš höfum ekkert betra?

Ólafur Als, 5.4.2007 kl. 10:40

4 Smįmynd: Žóršur Magnśsson

Margir viršast ganga śt frį žvķ aš mannfólkiš žurfi naušsynlega į įli aš halda.  Stór hluti af allri įlframleišslu fer ķ einnota umbśšir neyslusamfélagsins.  Žaš er vel hęgt aš breyta umbśša "sukkinu" sem viš višhöldum ef vilji er til stašar.  Žaš fer heldur ekki saman aš taka į móti öllum žeim įlišnaši sem völ er į og tala jafnframt um aš nóg sé eftir af ósnortinni nįttśru.  Eyšilegging į fallvötnum og žeirra nįnasta umhverfi eru nįttśruspjöll ķ sinni verstu mynd.  Viš getum lagt mikiš af mörkum ķ barįttunni viš loftmengun meš žvķ aš ganga fram og segja nei viš skyndigróša virkjana og įlišnašar og gefa žess ķ staš komandi kynslóšum tękifęri til aš upplifa og lifa af landinu okkar.

Žóršur Magnśsson, 6.4.2007 kl. 11:44

5 Smįmynd: Sigurgeir Orri Sigurgeirsson

Hįrrétt hjį žér Jakob, žetta er stóra samviskuspurning žeirra sem argafjasast śt ķ virkjanir og įlver. Andstaša žeirra er heimóttarleg į tķmum žegar hnattręn hugsun er naušsynleg.

Sigurgeir Orri Sigurgeirsson, 6.4.2007 kl. 17:14

6 Smįmynd: óskilgreindur

Ja žaš er vošalega žęgilegt aš reyna aš hylma yfir samviskuna sem hlytur aš ylja žer ķ hjarta, enda ertu lķklega einn af žeim sem kom žessari virkjanafżkn af staš fyrir įratugum. Žś hlżtur aš sjį aš auka framleišslu į įli er ekkert sem minnkar gróšurhśsavandann. Meš minna framboši af įli, hękkar veršiš og žį nota framleišendur ašrar tegundir eša stunda aukna nżsköpun til aš betri og hagkvęmari efni verši notuš. Hinsvegar ef žaš vęri rafmagnskapall til Evrópu frį Ķslandi og žetta myndi minnka noktun į jaršolķu, žį vęri žetta öršuvķsi. Žannig er žaš bara ekki. Žś veršur aš įtta žig į žvķ aš 20 öldin žegar žitt "mindset" žroskašist og žinn grunnskilningur į hagkerfi heimsins myndašist, er lišiš og 21 öldin er tekin viš. Viš getum haldiš afram aš hjakka ķ sama farinu, ekki kanibaliseraš tekjustreymi og sleppt žvķ aš fara śt śr okkar žęgindaramma - žį veršur viš 110% eftirbįtar annara žjóša eftir ca 10-15 įr, žegar žekkingarišnašurinn er tekinn viš af išnašaröldinn sem var. Allir sem hafa eitthvaš stśderaš žessi mįl sjį aš žaš er žaš megatrend sem er ķ gangi nuna. Žęr žjóšir sem eru fyrstar til aš gera višeigandi rįšstafanir og skilja žetta, munu skila besta/hagkvęmasta žjóšarbśinu eftir 10-15 įr. Grunn hugtökin į 21stu öldinni sem skapa competitive advantages er nżsköpun og virkjun į hugviti, en ekki aš žjösnast meira į žeim aušlindum sem skilaši okkur sterkt ķ gegnum 20 öldina. Hlutirnir einfaldlega breytast Jakob.

óskilgreindur, 6.4.2007 kl. 22:54

7 Smįmynd: Loftur Altice Žorsteinsson

Nżbśanum skjįtlast

Hér aš framan gat aš lķta višhorf žekkingarleysis. Nżbśinn, sem nefnir sig "óskilgreindur", viršist fylgja eyšimerkurstefnu VG. Hann hefur greinileg ekki skilning į višfangsefninu, né full tök į tungumįlinu.

  1. Ķslendsk raforka, sem framleidd er meš fallorku vatns eša žrżstiorku gufu er dżrari en raforka framleidd meš olķu ķ Rśsslandi eša kolum ķ Kķna. Ef įlframleišsla fęrist frį Ķslandi til žessara landa, lękkar verš žess fremur en hękkar.
  2. Flestir įlframleišendur eru stór fyrirtęki meš margar verksmišjur. Žau eru meš fasta višskiptavini og samninga til langs tķma. Ef žeir framleiša ekki hérlendis, gera žeir žaš annars stašar. Žótt viš lokušum žeim įlverksmišjum sem hér eru, hefši žaš engin įhrif į įlverš, til langs tķma litiš. Framleišsla annara mįlma, ķ staš įls, er lķka orkukrefjandi.
  • Hlżnun andrśmsins stafar ekki af auknu CO2 magni, heldur minni skżjahulu og žar meš minna endurkasti Sólarljóss. Dani aš nafni Henrik Svensmark hefur śtskżrt hvernig žetta skešur. Mikil brennsla kolefna og žar meš framleišsla į CO2 er óęskileg af öšrum įstęšum. Til dęmis er olķa undirstaša mikilvęgs efnaišnašar og sś olķa sem viš brennum ķ dag veršur ekki notuš til annara hluta į morgun. Sem jįkvęšar ašleišingar losunar CO2 śt ķ andrśmiš, mį nefna betri vökst jurta.
  • Žaš sem sagt er um "rafmagnskapal til Evrópu frį Ķslandi" hlżtur aš vera grķn. Kostnašur viš rafmagnskapal er grķšarlegur og mun hagkvęmara aš framleiša įliš hérlendis og flytja sķšan til Evrópu meš skipi.
  • Žaš sem sagt er um andlegan žroska Jakobs Magnśssonar, eru ummęli sem "óskilgreindur" į örugglega eftir aš skammast sķn fyrir.

Loftur Altice Žorsteinsson, 8.4.2007 kl. 16:51

8 Smįmynd: óskilgreindur

Loftur,

Žś berš nś nafn meš rentu Loftur. Grunnurinn įšur en žś ferš aš gagnrżna ašra er t.d. aš kunna aš lesa.

1. Talaši ég einhverntķman um aš rafmagnskapall til Evrópu frį Ķslandi vęri hagkvęmur og ętti aš fara śt ķ žį framkvęmd? Ef žś setur upp gleraugun žį geturšu lesiš žetta "Hinsvegar ef žaš vęri rafmagnskapall til Evrópu frį Ķslandi og žetta myndi minnka noktun į jaršolķu, žį vęri žetta öršuvķsi. Žannig er žaš bara ekki." Sagši ég ekki ķ lokinn aš žannig er žaš bara ekki. Eg notaši žetta bara sem dęmi ef žetta vęri svona.

2. Gleraugnaleysiš kemur lika upp um ašra hluti, žaš er aš segja gamaldags hugsun sem fylgdi fólki į seinustu öld. Nokkuš ljóst aš žś ert ķ eldri kantinum - notar oršiš "nżbśa" sem dęmi um annars flokks manneskjur og til aš aš reyna aš koma höggi į mig. Žaš lżsir žér nś best. Ég er reyndar ekki nżbśi og kem meira aš segja af landsbyggšinni sem į aš vera aš berjast fyrir aš  fį öll žessi įlver, til aš geta haft salt ķ grautinn sinn.

3. Ég kżs ekki VG. Žeir hafa žó rett fyrir sér aš einu leiti en žaš er sś umhverfisstefna sem žeir berjast fyrir. Annaš nęr ekki eyrum mķnum og ekki mjög trśveršugt. Žvķ mišur. Aš kalla žaš eyšimerkurstefnu segir meira um žig en hversu gafulegt žaš komment er.

4. Sś rökfęrsla sem žś fęrir varšandi įlverš stenst ekki, žvķ žś hefur ekki lęrt aš lesa enn of aftur og žś skilur ekki einu sinni grunnhugtök samkeppniskrafta ķ alžjóšavišskiptum. Gott vęri fyrir žig t.d. aš taka 101 kśrs ķ Porter sem kendur er ķ grunnnįmi ķ hįskólum. Žetta er ekki bara spurning um eftirspurn og framboš. Ef aš minna framboš veršur t.d. frį einu landi, žį augljóslega minnkar framboš, žó aš žaš teljist varla dropi ķ hafiš žegar kemur til alls frambošs ķ heiminum. Hinsvegar er žaš ekkert sjįlfgefiš aš įlrisarnir einfaldlega setji upp nżjar verksmišjur annarsstašar. Žeir eru jś ķ samkeppni viš önnur efni sem framleidd eru, žannig ef aš verš į orku til aš framleiša įl hękkar umfram įkvešin mörk, žį aukast lķkurnar į aš kaupendur įls, fęri sig yfir ķ ašra mįlma eša žetta eykur žrżstingin į aš nżsköpun eigi sér staš til aš vinna nżja geršir af mįlum sem gętu tekiš viš af įli - ŽVĶ AŠ ORKUVERŠ ER AŠ HĘKKA TIL ĮLSINS.

5. Eg veit ekkert um andlegan žroska Jakobs Björnsonar, ég bendi hinsvegar į aš hann hefur mjög lķklega fest ķ žeim grunnskilningi sem var į seinustu öld. Žetta er žekkt vandamįl ķ stjórnunarfręšum aš festast ķ įkvešnu "mindset" og mörg dęmi um aš forstjórar stęrri fyrirtękja lendi ķ žessu og fyrirtękjasamsteypurnar košni nišur ķ rólegheitum vegna žess. Ég skammast mķn ekki neitt fyrir aš tala um žetta, žetta er vandamįl sem er algengt og ętti viškomandi frekar aš vera žakklįtur žegar ašilar benda viškomandi į hluti sem žessa. Gagnrżni er ekki eingöngu neikvęš, hun getur lķka veriš jįkvęš. Žaš fer eftir žvķ hvaš "gleraugu" viškomandi hefur žegar hann fęr gagnrżnina.

6. Varšandi tök mķn į tungumįlinu, žį hef ég lķtinn tķma til aš standa ķ aš skrifa žessar athugasemdir og er žvķ ekki mikiš aš leišretta villur sem eg skrifa. Eg aftur į móti lesa bloggiš stundum og ef ég se hluti sem ég tel vera svo slęma aš ég bara verš aš leišretta viškomandi ža lęt ég slag standa, en geri žaš a sem allra skemmstum tķma. Žaš sem mįli skiptir er aš skilningur komist ķ gegn, en ekki aš allt sé 110% rétt skrifaš - annars gęti eg alveg eins unniš sem baunateljari.

 7. Kenningar Henrik Svensmark hafa ekki fengiš mikinn hljómgrunn af alžjošasamfélagi vķsindamanna. Žś ręšur hvorum žś trśir betur.

Žś įtt örugglega ekki eftir aš skammast žķn fyrir žaš sem žś skrifašir um mig, žvķ žś ert greinilega af gamla skólanum og žį er erfitt aš breyta sér og sjį hlutina meš nżjum "gleraugum". Žannig er nįttśran bara og ekkert viš žvķ aš gerast. Gangi žer bara vel aš lifa meš žvķ.

óskilgreindur, 8.4.2007 kl. 18:53

9 Smįmynd: Loftur Altice Žorsteinsson

Kolldķoxķš-lausnar-žversögnin

Ef Gróšurhśsa-menn vilja lįta taka sig alvarlega, verša žeir aš śtskżra hvers vegna rannsóknir sżna aš aukning/lękkun hita į Jöršinni kemur į undan CO2 aukningu/lękkun.

Žversögn mįlsins er, aš ef CO2 veldur hitnun er hitnunar-ferillinn óstoppandi, žvķ aš sannanlega losar hitun mikiš magn af CO2 śr sjónum.

Höfum ķ huga aš hitun/kólnun sjįvar kemur löngu į eftir hitabreytingum ķ andrśminu. Žaš er žvķ ekki skrķtiš aš CO2 aukning skešur hundrušum įra į eftir aš andrśmiš hitnar.

Alvöru kenning um hitnun Jaršar (andrśm og sjór) veršur aš gera grein fyrir breytingum allan žann tķma sem viš höfum ašgang aš gögnum. Skżra veršur kólnun jafnt og hitnun. Tķma-hlišrun ferlanna veršur einnig aš śtskżra. Gróšurhśsa-kenningin fellur hvaš varšar öll žessi atriši.

Loftur Altice Žorsteinsson, 9.4.2007 kl. 16:46

10 Smįmynd: Gušjón Sigžór Jensson

Sęll Jakob

Eins og margir žį er fróšlegt aš lesa skrifin žķn žó ekki sé ég alltaf sammįla žeim. Sérstaklega žykir mér hve greinar žķnar eru byggšar į traustum grunni um tölur og magn af żmsu tagi. 

Eitt sem mér finnst vera mišur hversu žś viršist tżna žér alveg ķ žessari endalausu įlvęšingu landsins. Hefuršu nokkuš ķgrundaš hvaš kostar aš rękta skóg til aš binda öll žessi ósköp af gróšurhśsalofttegundum sem koma aš mestu leyti frį įlverunum? Žaš myndi sjįlfsagt gleypa meira og minna fjįrlögin nęstu įrin aš leggja ķ naušsynlegan kostnaš viš skógrękt. Mengunarkvótinn sem ekki er ótakmarkašur erum viš nįnast aš gefa įlfyrirtękunum žvķ ekki eru geršar minnstar kröfur į hendur žeim aš binda žessarar gróšurhśsalofttegundir.

Nś vil ég endilega aš viš tökum höndum saman, bindumst samtökum um aš koma vitinu fyrir žęr žjóšir varšandi umhverfismįl. Vęri ekki veršugt verkefni aš byrja į Bandarķkjamönnum? Ef BNA tęki upp endurvinnslu į borš viš žį sem viš höfum góša reynslu af nęr tvo įratugi, mętti loka öllum įlverum į Noršurlöndum! Vęri žetta ekki betri og öflugri mįlstašur heldur en aš hvetja til frekari rafvęšingu og žar meš aš stušla aš eyšileggja meira af nįttśru Ķslands? Ég myndi styšja žig allshugar og hvet žig eindregiš aš taka žér penna ķ hönd og skrifa opiš bréf til Bush og bandarķsku žjóšarinnar og hvetja žį til aš taka upp endurvinnslu į įldollum. Viš Ķslendingar gętum lagt žeim gott til af reynslu okkar. Ég held ašég tali fyrir munn flestra sem bera hag bęši okkar og fleiri žjóša, ž. į m. Bandarķkjamanna. Ég tel aš žś sem fyrrverandi orkumįlastjóri į Ķslandi hafi mun meira vęgi en einhver hugsjónamašur ķ nįttśruverndarmįlum į Ķslandi sem fįir kannast viš. En sį sem hefur veriš yfirmašur mikilvęgrar stofnunar ķ įratugi getur mišlaš hundrušum milljóna af mikilvęgri reynslu sinni.

Ég leyfi mér aš leggja žetta fram og myndi gjarnan vilja leggja hönd į plóginn!

Meš bestu kvešjum

Gušjón Jensson

Mosfellsbę 

Gušjón Sigžór Jensson, 9.4.2007 kl. 19:25

11 Smįmynd: Snorri Hansson

Heimsbyggšin žarf ekki aš skammast sķn fyrir aš nota įl, öšru nęr. Įl er eitt af  frum žįttum žess aš hęgt er aš gera hluti létta og žar meš spara orku. Žaš er mįl mįlana ķ dag og hér meš. Žvķ ķ ósköpunum eigum viš ekki aš nota okkar hreinu orku til įlframleišslu.? 

Snorri Hansson, 10.4.2007 kl. 14:52

12 Smįmynd: Jakob Björnsson

 Til Žóršar Magnśssonar

Žakka žér fyrir mįlefnalega athugasemd, Žóršur

Žś segir:  „Margir viršast ganga śt frį žvķ aš mannfólkiš žurfi naušsynlega į įli aš halda. Stór hluti af allri įlframleišslu fer ķ einnota umbśšir neyslusamfélagsins“.    

Žetta er aš hluta rétt, en endurnżting įlumbśša vex hröšum skrefum. Og ekki bara umbśša heldur lķka til dęmis bķlhluta śr įli, en bķlaišnašurinn er nś žaš notkunarsviš įlsins sem hrašast vex. Enda mun ekki af veita žvķ aš žrķr fjóršu hlutar mannkynsins eru ekki farnir aš nota įl aš heitiš geti. Sś staša er ekki til frambśšar af augljósum įstęšum. Žaš er žvķ ekki bara mögulegt heldur lķka óhjįkvęmileg naušsyn aš hętta „sukkinu“. Žrįtt fyrir aš žaš sé gert veršur mikil žörf į meira įli žegar nśverandi žróunarlönd taka aš išnvęšast. Kķna er gott dęmi um žaš. Og Indland.

Žś segir ennfremur: „Žaš fer heldur ekki saman aš taka į móti öllum žeim įlišnaši sem völ er į og tala jafnframt um aš nóg sé eftir af ósnortinni nįttśru“ .

Žaš er ekkert um žaš aš ręša aš taka į móti öllum žeim įlišnaši sem völ er į. Ķslenskar orkulindir rįša einfaldlega ekkert viš žaš.

Žegar Kįrahnjśkavirkjun kemur ķ gagniš höfum viš virkjaš 29% okkar efnahagslega nżtanlegu vatnsorku. Önnur vatnsorkulönd, svo sem Sviss, Ķtalķa, Austurrķki, Frakkland, Spįnn, Bandarķkin, Noregur og Svķžjóš hafa žegar virkjaš frį 65 upp yfir 90% sinnar efnahagslegu vatnsorku įn žess aš nįttśra žessara landa vęri lögš ķ rśst. Sviss hefur t.d. virkjaš yfir 90%. Samt koma milljónir feršamanna til Sviss į hverju įri, einmitt til aš skoša stórbrotna nįttśru. Ķ nįkvęmlega sama tilgangi og feršamenn koma til Ķslands! Žaš er hrein bįbilja sem haldiš er fram aš nżting orkulindanna eyšileggi nįttśruna og leggi feršažjónustuna ķ rśst. Žaš sżnir reynslan frį öšrum vatnsorkulöndum svo aš ekki veršur um villst. Engum dettur ķ hug aš halda žvķ fram aš ekki sé lengur nein skošunarverš nįttśra ķ Sviss vegna žess aš vatnsaflsvirkjanir séu bśnar aš eyšileggja hana! Hversvegna er žį talin hętta į žvķ į Ķslandi?

 Jakob

Jakob Björnsson, 10.4.2007 kl. 16:35

13 Smįmynd: Jakob Björnsson

Til Gušjóns Jenssonar

Žakka žér fyrir athugasemdirnar, Gušjón. Žęr voru allar mįlaefnalegar. Žvķ į ég ekki alltaf aš venjast !

 

Žś spyrš: Hefuršu nokkuš ķgrundaš hvaš kostar aš rękta skóg til aš binda öll žessi ósköp af gróšurhśsalofttegundum sem koma aš mestu leyti frį įlverunum?

Tókstu ekki eftir žvķ sem stóš ķ grein minni aš „losun koltvķsżrings frį raforkufram­leišslu śr eldsneyti til įlvinnslu nemur nś rśmlega 100 milljón tonnum af CO2 į įri og jókst um 3,28 milljón tonn į įri aš mešaltali į įrunum 1994 til og meš 2005. Įrleg aukning ein saman nam žannig um 90% af allri innanlandslosun į Ķslandi 2004, žar meš tališ frį stórišjunni. Hvert tonn af įli sem framleitt er į Ķslandi meš raforku śr vatnsorku eša jaršhita ķ staš raforku śr eldsneyti sparar andrśmsloftinu 12,5 tonn af koltvķsżr­ingi“. Og aš 2,5 milljóna tonna įlframleišsla į Ķslandi „sparaši andrśmsloftinu 31 milljón tonn į įri boriš saman viš aš įliš vęri framleitt meš rafmagni śr eldsneyti. 8,5-falda nśverandi innanlandslosun į Ķslandi og um 30% af nśverandi losun ķ heiminum vegna raforkuvinnslu til įlframleišslu!“.

 

Ęttum viš virkilega aš žurfa aš rękta skóg ķ ofanįlag viš žennan sparnaš? Getur einhver annar sparaš mannkyninu 8,5-falda nśverandi losun sķna? Ég held aš žeir séu fįir. Viš veršum aš muna aš žaš er heimslosunin ein sem skiptir mįli fyrir gróšurhśsaįhrifin. Ekki hvar ķ heiminum hśn į sér staš. En žetta er ķ sjįlfu sér ekki mótrök gegn žvķ aš rękta skóg į Ķslandi!

 

Žaš er ekki rétt hjį žér aš engar kröfur séu geršar til įlveranna um losun. Žęr kröfur fara haršnandi ķ heiminum. Viš skulum heldur ekki gleyma žvķ aš ķslenskur įlišnašur hefur dregiš śr losun į flśorsamböndum, sem eru milli 6000 og 9000 sinnum virkari gróšurhśsa­lofttegundir en koltķsżringur, um 95% į hvert tonn af įli frį 1990 meš endubęttri vinnslutękni; fyrst og fremst tölvustuddri stżritękni. Og svo segja menn aš engin hįtękni sé notuš ķ įlverum!

 

Žaš er rétt hjį žér aš Bandarķkjamenn standa mörgum žjóšum aš baki ķ endurvinnslu į įli. Žar žurfa žeir aš bęta sig. Ég hygg aš žeir muni gera žaš. Žrżstingur į žį eykst stöšugt.

 

Ekki mį heldur gleyma žvķ sem ég hef margoft bent į, en ekki žó ķ žeirri grein sem žś ert aš fjalla um, aš įlframleišsla į Ķslandi og annarsstašar meš rafmagni śr öšrum orkugjöfum en eldsneyti sparar andrśmsloftinu losun gróšurhśsalofttegunda boriš saman viš aš įl vęri alls ekki framleitt yfirleitt en ašrir žyngri mįlmar notašir ķ farartęki ķ žess staš. Farartękin yršu žar meš žyngri, meira eldsneyti žyrfti til aš knżja žau sem žannig losušu meira af CO2.

 

Aš endingu verš ég aš mótmęla žeirri bįbilju sem oft heyrist, og fram kemur hjį žér, aš virkjun ķslensku orkulindanna „eyšileggi ķslenska nįttśru“. Viš žurfum ekki annaš en lķta til annarra vatnsorkulanda sem virkjaš hafa stęrri hluta vatnsorku sinnar en viš, 29% eftir Kįrahnjśkavirkjun. Svisslendingar hafa virkjaš yfir 90% sinnar efnahagslegu vatnsorku. Vill einhver halda žvķ fram aš ekki sé lengur nein skošunarverš nįttśra ķ Sviss af žeim sökum? Bśiš sé aš eyšileggja hana meš virkjunum. Til Sviss koma milljónir feršamanna įr hvert til aš skoša stórbrotna nįttśru landsins. Einmitt ķ sömu erindageršum og feršamenn koma til Ķslands. Hvers vegna ķ ósköpunum skyldi eitthvaš allt annaš gilda um Ķsland en Sviss?

 

Bestu kvešjur !

 

Jakob Björnsson

jakobbj@simnet.is

 

Jakob Björnsson, 10.4.2007 kl. 16:43

14 Smįmynd: Gunnar Th. Gunnarsson

Žetta er ekki ķ fyrsta skipti sem ég sé Ó(skil)greindan vera meš frekar dónalegar athugasemdir ķ bloggheimum. Aš geta ekki sett fram skošanir sķnar nema undir nafnleynd sżnir hugleysi.

Ég vil žakka žér Jakob fyrir įgęta grein og mig langar aš setja hér hlekk : The Great Global Warming Swindle og einnig aš benda į įgęta umfjöllun Įgustar Bjarnasonar HÉR

Gunnar Th. Gunnarsson, 10.4.2007 kl. 18:04

15 Smįmynd: óskilgreindur

ha ha góšur gunnar - žś kallar mig ógreindan - žaš er nįttśrlega ekki dónaskapur - eller hvad?

jakob - žetta snżst ekki nema aš litlu leiti um aš fį feršamenn til landsins - er nokk viss um aš žeir koma hingaš sama hvaš viš gerum - žetta er kannski meira spurning um aš viš viljum halda nįttśrunni óbreyttri fyrir komandi kynslóšir eša er žaš til of mikils ętlast. Allavega held ég aš 2/3 žjóšarinnar séu mér sammįla um žaš.  

óskilgreindur, 12.4.2007 kl. 20:17

16 Smįmynd: Jakob Björnsson

Til „óskilgreinds"

Žś talar um aš halda nįttśrunni óbreyttri. Žaš er ekkert į okkar valdi. Hśn breytir sér sjįlf. Jafnvel žótt viš virkjum ekkert. Hefur alltaf gert žaš og gerir žaš alltaf.

Jakob 

Jakob Björnsson, 12.4.2007 kl. 22:24

17 Smįmynd: óskilgreindur

Jakob,

Jį algjörlega sammįla žér. Žaš er nįttśra nįttśrunnar aš breyta sér sjįlf. Žaš er allt annar handleggur ef mennirnir eru aš breyta henni lķka og meira en góšu hófi gegnir. Aušvitaš žurfa aš vera einhverja breytingar en mķn skošun er aš viš eigum aš lįgmarka žaš eins og mögulegt er. Žaš er žaš sem ég er ósammįla žér meš. Ég er alinn upp ķ sveit og žekki žaš manna best aš vera śt ķ nįttśrunni - žaš er eitt žaš besta sem ég veit, hvaš sem hver segir. Žaš veitir įkvešin óhug hugsa žetta lengra fram ķ framtķšina og ķmynda sér t.d. Žjórsį virkjaša. Og hvernig veršur žetta allt eftir 50 įr. Aušvitaš er hęgt aš virkja allt og sjį hlutina śt frį hagvexti. Ég skil žaš vel og hvernig sį hugsunarhįttur er - fašir minn hugsar žannig, enda er žaš grunnurinn aš hans lķfsvišurvęri ķ įratugi. En ég veit lķka aš tękifęrin ķ framtķšinni liggja ķ aš virkja hugvitiš og žaš krefst įkvešinna fórna og sįrsauka aš umbreyta atvinnugreinum ķ žį įttina. Žį žurfum viš ekki aš vera aš eyša nįttśrunni aš óžörfu eša allavega minimal. Sem dęmi žį er ég aš byggja upp žekkingarfyrirtęki sem var hugmynd ein ķ fyrir ašeins 3 įrum. Ég virkjaši hugvit fjagra ašila meš doktorsgrįšu ķ verkfręši og nśna ķ dag er fyrirtękiš metiš į yfir 2 milljarša. Žaš snżst eingöngu um nżja leiš til samskipta į milli manna. Žaš skapar virši sem fólk vil borga fyrir. Engin nįttśra sem veršur fyrir baršinu žar. Ég gęti alveg eins veriš ķ sveitinni ennžį og barist fyrir aš virkja Žjórsį til aš eiga fyrir nęstu skyr.is dós, en hlutirnir eru aš breytast hratt og viš rįšum žvķ hvort aš viš veršum meš ķ lestinni, eša žį aš viš höldum okkur ķ seinustu öld - sköpum fullt af lįglaunastörfum sem unga kynslóšin ķ dag hefur ekki einu sinni įhuga į aš vinna viš. Žaš er žetta sem ég er aš tala um og ég hef fulla trś į aš mašur meš žekkingu eins og žś skiljir. Mįlin eru hinsvegar komin ķ įkvešinn skotgrafarhernaš į Ķslandi og žaš er slęmt.

óskilgreindur, 13.4.2007 kl. 12:15

18 Smįmynd: Jakob Björnsson

Til „óskilgreinds"

Žakka sķšari athugasemd žķna. Hśn var mun betri en sś fyrri.

Žś viršist halda aš nįttśrunżting og hįtękniišnašur fari illa saman. Žaš er mesti misskilningur. Ķslensk fiskiskip, sem nś tķškast, eru nįnast hįtęknisamstęšur og nżta žau žó nįttśruna.

Žaš er meš hįtęknistżribśnaši sem ķslenskum įlišnaši hefur tekist aš minnka losun į flśorsamböndum frį įlframleišlu į hver tonn af įli um 95% frį1990.

Bandarķkjamenn eru mestu įlframleišendur ķ heimi og skortir žó ekkert į hįtękni žar ķ landi. Noršmenn stefna ķ aš verša meš mestu olķufraleišendum ķ heimi. Eigum viš aš trśa žvķ aš žeir vanręki hįtękni og žekkingu? Žaš er meš framförum ķ žekkingu sem leitar- og vinnslukostnašur į olķu ķ heiminum var lękkašur į einum įratug undir lok 20. aldar. Viš erum žarna aš tala um nįttśrunżtingu. Og žaš var meš žekkingu sem Ķslendingum tókst aš hękka hlut jaršhita ķ hitun hśsa į ķslandi ķ 90%. Žaš er lķka nżting į nįttśrunni.

Nei! Hįtękni og nįttśrunżting fara įgętlega saman. 

Jakob Björnsson, 13.4.2007 kl. 16:15

19 Smįmynd: óskilgreindur

Jakob,

Nei ég held aš žś miskiljir mig. Ég er ekki į móti žvķ aš nįttśrunżting og hįtękniišnašur spili saman. Žaš vęri "nįttśrlega" śt ķ hött aš halda žvķ fram. En žaš er ekki sama séra jón og jón.

Veršum viš ekki aš ganga śt frį žvķ sem föstu aš fólk ķ landinu vilji ekki eyšileggja nįttśruna, nema ķ sem minnstum męli. Segjum aš žaš sé fasti ķ žessu "röklķkani" - vona aš žś sér sammįla mér meš žaš. Žį er žetta spurning um aš finna hinn gullna mešalveg, į milli žess aš eyšileggja ekki nįttśruna en samt aš skapa virši ķ hagkerfinu. Dęmiš sem žu nefnir um fiskveišar og hįtękni er gott, en hugsašu žér aš ekki hefši veriš settar einhverjar hvašir į hversu mikiš mętti veiša - žį myndi žessi hįtękni ekki skipta neinu mįli, žvķ aš žaš vęri bśiš aš śtrżma tegundinni fiskur fyrir langa löngu. Žeir ķ sjįvarśtvegnum įttušu sig į žessu fyrir langa löngu.

Hinsvegar viršist sem stjórnvöld skilji ekki aš žaš megi ekki ganga of nįlęgt nįttśrunni, svona į svipašan hįtt og viš megum ekki ganga of nęrri fiskimišunum og eini raunverulegi kvaršin til aš įkvarša hvenęr komiš er nóg, žaš er vilji meirihluta ķslendinga -  jafnvel žó aš fiskimišin endurnżji sig ef of įkaft er veitt einn daginn žį į žaš hinsvegar ekki viš um nįttśruna/landiš, nema aš litlu leiti.

Hvaš um t.d. ašrar leišir til aš framleiša rafmagn sem ekki eyšileggja nįttśruna meš sama móti og eru afturkręfanlegar - žaš er žaš sem žetta snżst um lķka, ž.e.a.s ef mikilvęgiš er svona mikiš aš framleiša įliš. Ef žaš vęri hęgt aš kippa eins og einu stykki virkjun śr sambandi og setja allt ķ sama lag į einni nóttu, žį vęri žetta ekkert mįl. Žaš er bara ekki hęgt. 

Ef viš skošum t.d. aš žaš er hęgt aš framleiša rafmagn śr öldum/sjónum, žį erum viš ekki meš óafturkręfanleg spjöll - žaš er hęgt aš taka žau tól bara upp śr sjónum ef aš komandi kynslóšir eru į móti žessu. Ža myndum viš allavega sżna komandi kynslóšum žį viršingu sem žarf.

Eg fekk į seinasta įri umboš til aš skoša möguleika į aš nżta nżja tękni sem snżr einmitt aš žvķ aš framleiša rafmagn śr öldunum, žar sem stofnkostnašur viš aš framleiša hvert megavatt var ķ kringum helmingi minna en sį stofnkostnašur sem felst ķ uppsetningu virkjunar og eins megavattar. Žetta er nż tękni sem fįir vita um og er nżbśiš aš sękja um einkaleyfi į. En viti menn, Landsvirkun, nęstum žvķ sendi į mig leigumoršingja žegar žeir fréttu af žessum mįlum. Svona er Ķsland ķ dag.

óskilgreindur, 13.4.2007 kl. 17:27

20 Smįmynd: Jakob Björnsson

Enn til „óskilgreinds"

Ef žś sendir mér tölvupóstfang žitt į jakobbj@simnet.is skal ég senda žér grein sem ég skrifaši ķ fyrra og sżnir aš viš veršum ekki „nįttśrulaus" žótt viš nżtum orkulindirnar.

 Viš höfum lķka reynslu annarra landa sem hafa nżtt mestalla sķnar vatnsorkulindir en fį samt milljónir gesta į hverju įri til aš skoša nįttśruna hjį sér. Hvers vegna skyldi allt annaš gilda um Ķsland? Žaš er fjarstęša.

Jakob 

Jakob Björnsson, 13.4.2007 kl. 20:19

21 Smįmynd: Magnśs Karl Magnśsson

Įgęti Jakob:Ég kann aš meta žegar menn reyna aš rökręša og žó svo aš ég sé ekki sammįla žķnum mįlflutningi žį ber ég viršingu fyrir rökfestu žinni. Mér finnst mįlflutningur žinn um hnattręnan įvinning af óheftri įlvinnslu į į Ķslandi ekki ganga upp. Žś viršist reikna śt įvinningin af hverju bręddu tonni af įli į Ķslandi boriš saman viš olķuknśna įlbręšslu sem beinan įvinning og žvķ hnattręnan įvinning, algerlega óhįš žvķ hvort įlbręšslu sé naušsynleg eša ekki. Nś keyri ég į sparneytnum tvinnbķl og tel ég mig spara eitthvaš pķnulķtiš ķ žessu hnattręna vandamįli sem viš okkur blasir. Ég gęti reiknaš śt sparnašinn į įri meš žvķ aš bera saman įrlega CO2 losun bilsins og boriš saman viš stóran jeppa. Žannig hef ég sparaš jaršarkringlunni einhver kķló af gróšurhśsalosandi lofttegundum. En hvaš gerist nś ef ég tęki upp į aš keyra į bķlnum mķnum daginn śt og inn - ég myndi bara keyra frį morgni til kvölds į sparneytna bķlnum mķnum žó svo aš ég žyrfti ekkert į žessum feršum aš halda. Er ég aš spara CO2 losun eša ekki? Jakob, aušvitaš er ég ekki aš spara heldur er ég aš sóa. Ég myndi aš vķsu sóa enn meira ef į ég keyrši frį morgni til kvölds ķ stórum jeppa. Žannig lķta reikningskśnstir óheftrar įlbręšslu į Ķslandi viš mér. Vandamįliš sem viš blasir er óheft losun gróšurhśsalofttegunda. Aš mķnum dómi veršur aš koma į kerfi žar sem gróšuhśsaloftegunda losunin er gjaldsett. Žetta kerfi er veriš aš koma į ķ Evrópu, Bandarķkjamenn eru sķfellt aš fikra sig nęr slķku kerfi og viš rétt eins og ašrir veršum aš taka žįtt. Hvaš žżšir žetta? Žetta mun vęntanlega žżša aš orka verši hér eftirsótt en kaupendur munu standa ķ allt annarri samkeppnisstöšu. Išnašur sem losar mikiš af gróšurhśsalofttegundum - rétt eins og įlbręšsla gerir ķ dag mun žannig žurfa aš greiša fyrir sķna framleišslu žar sem ofan į orkukostnašinn kemur gjald fyrir hvert tonn af CO2. Žannig veršur samkeppnisstaša žeirra orkukaupenda sem nżta orku įn losunar gróšurhśsalofftegunda mun sterkari. Į sama hįtt myndast žrżstingur į įlbręšslur aš knżja ekki įfram verksmišjur sķnar meš gróšurhśsalosandi orku žvķ slķkt myndi valda geysilegri hękkun gróšurhśsakostnašinum sem fyrirtękiš žyrfti aš reiša fram. Meš öršum oršum - ķ staš žess aš lķta afmarkaš į įlbręšslu og hversu mikiš viš spörum meš aš framleiša įl hér eša žar, žį veršum viš aš lķta hnattręnt į gróšurhśsalosun sem vandamįl sem viš veršum aš leysa meš hnattręnum haghvetjandi ašgeršum. Slķkar ašgeršir gętu skapaš algerlega nżja hvata fyrir endurnżtingu įls, tękniframförum sem leiša til nżrra efna sem eru umhverfisvęnni ķ framleišslu, os.frv. Annaš atriši sem hefur aš mķnum dómi veriš įkaflega óįbyrgt hjį ķslenskum stjórnvöldum ķ virkjanamįlum er fyrirgreišsla sś sem rķkiš hefur gefiš mengandi stórišju. Žessi fyrirgreišsla fellst ķ rķkisįbyrgš lįna til Landsvirkjunar, sérsamningaįkvęšum til stórišju sem önnur fyrirtęki eiga ekki ašgang aš (t.d. ķ skattamįlum), og sķšan hiš forkastanlega įkvęši um leynd į rafmagnsverši sem aušvitaš er algerlega óforsvaranlegt ķ rekstri fyrirtękis ķ eigu almennings.Aš lokum, Jakob, žį vil ég benda žér į aš žś viršist endurtekiš nota oršiš hįtękni til aš lżsa išnaši žar sem žetta į ekki viš. Žegar talaš erum hįtękni-išnaš, er venjulega įtt viš įkvešna tegund fyrirtękja. Žetta eru fyrirtęki sem leggja verulega įherslur į rannsóknir og žróun. Söluvaran er žannig ķ  verulegum męli ekki frumframleišsla, heldur žekking sem sköpuš er fyrir tilverknaš rannsókna. Algeng skilgreining er t.d. aš fyrirtęki verši aš verja meira en 4% af veltu ķ rannsóknir og žróun til aš teljast hįtęknifyrirtęki. Samtök išnašarins gįfu śt fyrir 2 įrum skżrlsu um hįtękniišnaš į Ķslandi žar sem įgętu ljósi er varpaš į uppbyggingu žessa mikilvęga og mjög svo veršmętaskapandi išnašar sem hefur fariš vaxandi hér į landi og žarf aš vaxa verulega til aš skapa okkur meiri aušsęld. Aš flóknar tölvur séu ķ įlbręšslunni ķ Straumsvķk breytir ekki žvķ fyrirtęki ķ hįtęknifyrirtęki. Įlbręšslan umbreytir sśrįli ķ įl. Söluvaran er įl. Stórišjur af žessu tagi eru ekki hįtęknifyrirtęki ķ žeim skilningi sem langflestir leggja ķ slķk orš. Ónįkvęmni ķ hugtakanotkun er įkaflega hvimleiš ķ ķslenskri rökręšu. Ég er žess sannfęršur aš žś ert sammįla mér žar.

Magnśs Karl Magnśsson, 14.4.2007 kl. 11:58

22 Smįmynd: óskilgreindur

"Viš höfum lķka reynslu annarra landa sem hafa nżtt mestalla sķnar vatnsorkulindir en fį samt milljónir gesta į hverju įri til aš skoša nįttśruna hjį sér. Hvers vegna skyldi allt annaš gilda um Ķsland? Žaš er fjarstęša." 

Aftur vil ég taka fram eins og ég sagši įšur ķ žessum athugasemdum, aš žetta snżst ekki um fjölda feršamanna - žeir koma sama hvaš į gengur. Nęstum žvķ sama hvaš į gengur er kannski réttara. Žetta er spurning um vilja landsmanna hversu langt į aš ganga į nįttśruna/landiš. Ef žś telur aš viš megum ganga svona og svona langt į landiš žį hefur žś eitt atkvęši. Žaš er vilji meiri hlutans sem hlżtur aš rįša hér, žvķ žetta er personuleg spurning hvers og eins aš meta. Ķ dag er žaš einfaldlega žannig aš 2/3 landsmanna eru bśnir aš mynda sér skošun į žvķ aš žaš er nóg komiš og hin "fķna lķna" sé nśna en ekki eftir 20 įr žegar žaš er hugsanlega oršiš of seint. Gaman vęri reyndar aš vita hver žķn "fķna lķna" er ķ žeim mįlum? Er betra aš stöšva eftir 30 įr žegar bśiš er aš virkja flest allt sem hęgt er aš virkja? Eša skiptir žessi blessaša nįttśra engu, heldur eigum viš bara aš skapa nógu mikiš af lįglaunastörfum śt um allt land žannig aš kķnverjar hafi eitthvaš aš gera og svo žeir ķslendingar sem vilja ekki fara śt śr žęgindarammanum sķnum geti unniš žar - hugsanlega flestir Pólverjar - og svo fer hagnašurinn af rekstrinum til Bandarķkjanna. Į mešan gerist žaš aš ašilar sem vilja starfa viš žekkingarfyrirtęki og byggja upp nż žekkingarfyrirtęki hafa löngu flśiš land vegna fįranlegs starfsumhverfis į Ķslandi - eins og t.d. ég gerši.  Eftir sitjum viš eftir 20-30 įr og reynum aš greina hvaša röngu įkvaršanir voru geršir ķ dag. Žetta hefur reyndar veriš ljóst ķ nęstum žvķ 10 įr, og žaš er ótrślegt aš fólk sé enn aš velta žessu fyrir ser og engar vitlegar ašgeršir séu ķ sjónmįlinu.

óskilgreindur, 14.4.2007 kl. 16:40

23 Smįmynd: Jakob Björnsson

Til Magnśsar Karls Magnśssonar

Žakka athugasemd žķna. Hér er umsögn um hana. 

Tvinnbķllinn og jeppinn

 

Enginn keyrir bķl nema aš minnsta kosti telja sig eiga erindi meš keyrslunni. Žaš erindi getur getur vel veriš sjįlf įnęgjan af akstrinum. Fyrir andrśmsloftiš er betra aš aka į tvinnbķl en jeppa. Frį sama sjónarmiši er lķka best aš sem mest af įli sé notaš ķ bķlnum ķ staš žyngri mįlma hvort heldur hann er tvinnbķll eša jeppi. Žaš er tališ aš hvert kg af įli sem notaš er ķ bķl ķ staš žyngri mįlma spari andrśmslofinu 20 kg af CO2 yfir endingartķma bķlsins, sem er stuttur boriš saman viš mešaldvalartķma CO2 ķ andrśmsloftinu. Žetta er mešaltal fyrir mismunandi bķlategundir; lķklega minna fyrir tvinnbķl en meira fyrir jeppa. Žetta merkir aš ef 8,5% af framleiddu įli er notaš ķ bķla nęgir žaš til aš vega upp losunina viš framleišslu žess į Ķslandi, 1,7 kg af CO2 į hvert kg af įli. Ķ reynd er miklu hęrra hlutfall af framleiddu įli notaš ķ bķla. Įlframleišsla viš „ķslenskar ašastęšur“ hvar sem er ķ heiminum, ž.e. meš raforku śr öšrum orkugjöfum en eldsneyti, sparar žvķ andrśmsloftinu CO2 boriš saman viš aš įl vęri alls ekki framleitt en žyngri mįlmar notašir ķ farartęki. Žetta sżnir hvķlķk endaleysa žaš er aš taka įlvinnslu į Ķslandi meš ķ Kyoto-bókunina; starfsemi sem stušlar aš markmiši bókunarinnar en vinnur ekki gegn henni! Žaš er heimslosunin af CO2 ein sem skiptir mįli; ekki hvar hśn į sér staš.

 

Ef įliš er aftur į móti framleitt meš raforku śr eldsneyti fylgir 14,2 kg losun į CO2 framleišslu į 1 kg af įli ķ staš 1,7 kg į Ķslandi. Žį žurfa 71% įlsins aš vera notuš ķ bķla til aš vega upp losunina viš framleišsluna. Žaš er langt frį žvķ svona hįtt hlutfall af framleiddu įli fari ķ bķla. Įlframleišsla meš rafmagni śr eldsneyti į žvķ heima ķ Kyoto-bókuninni en įlframleišsla į Ķslandi ekki. Ķslensk stjórnvöld žurfa aš fį žessa stašreynd inn ķ žaš sem viš tekur af Kyoto-bókuninni.

 

Rķkisįbyrgš į lįnum Landsvirkjunar

 

Landsvirkjun er fyrirtęki sem er 100% ķ eigu almennings į Ķslandi; til skamms tķma rķkis og sveitarfélaga, nś rķkisins eins. Eigiš fé Landsvirkjunar er žvķ fé almennings. Žaš er hagur almennings aš aršur af žvķ fé sé sem mestur. Meš rķkisįbyrgš fįst hagstęšari lįn en įn hennar. Žaš minnkar lįnakostnaš og stušlar meš žvķ aš meiri aršsemi eigin fjįr, ž.e. af fé almennings. Žessi aršsemi eigin fjįr Landsvirkjunar hefur aldrei veriš neitt leyndarmįl heldur ašgengileg almenningi. Hśn er žaš sem skiptir almenning, eigandann, höfušmįli. Landsvirkjun hefur upplżst aš įętluš aršsemi af eigin fé ķ Kįrahnjśkavirkjun sé 11,9% į įri. Var įšur įętluš 12,5% en įętlunin var lękkuš žegar óvęntar ašstęšur geršu virkjunina heldur dżrari en įętlaš var. Hvorugar tölurnar hafa veriš neitt leyndarmįl, enda eiga žęr ekki aš vera žaš. Menn geta svo deilt um hvort žetta sé višunandi aršsemi ef menn vilja.

 

Verš ķ samningum um stórišju

 

Aš opinbera verš ķ samningum um stórišju er įlķka fįrįnleg hugmynd og aš ętla spilamönnum aš sżna spil sķn ķ upphafi spils. Žaš er sķst af öllu ķ žįgu almennings. Samningar um verš į orkunni geta veriš haršskeyttir žar sem vęntanlegir kaupendur reyna aušvitaš aš fį sem lęgst verš. Žaš vęri ekki ónżtt fyrir žį aš vita hvaš ašrir borga! Landsvirkjun er ķ miklu betri samningsašastöšu ef žeir vita žaš ekki. Alveg eins og spilamašur er ķ betri stöšu ef mótspilari hans veit ekki hvaša spil hann hefur į hendi. Žį eru meiri lķkur į hagstęšu verši og žar meš hęrri aršsemi af eigin fé almennings ķ fyrirtękinu. Žaš er aršsemin af eigin fé sķnu sem skiptir almennings mestu.

 

Sumir segja aš vęntanlegur kaupendu „viti“ hvort eš er nokkurnveginn hvaš ašrir borga. En sś „vitneskja“ er alltaf undirorpin nagandi óvissu, sem skiptir afar miklu mįli sįl­fręši­lega ķ samningavišręšum.

 

Hitt er annaš mįl aš skiptar skošanir geta veriš um hve stóran hlut hagnašar Lands­virkjun skuli greiša eigendum sķnum, almenningi, śt ķ formi lęgra orkuveršs og hve miklu fyrirtękiš skuli halda eftir til aš auka eiginfé sitt. Į įrum įšur var nęr allur hagnašur rafveitna greiddur eigendum ķ formi lęgra rafmagnsveršs. Žaš leiddi til žess aš eigiš fé žeirra var oftast sįralķtiš og nżframkvęmdir varš aš fjįrmagna nęr eingöngu meš lįnum sem var óhagstętt fyrir afkomu veitnanna. Žetta er hlišstętt žvķ aš oft verša ķ hlutafélögum deilur um hvaš séu hęfilegar aršgreišslur til hluthafa.

 

Žekkingarišnašur

 

Hann er ešlu mįls samkvęmt „framleišsla“ nżrrar žekkingar. Hśn fer fram annarsvegar ķ rannsóknarstofnunum og hinsvegar ķ praktķsku starfi. Sį žįttur er oft vanmetinn, en skiptir miklu mįli. Ķslenskir jaršhitasérfręšingar hafa skapaš mikiš af nżrri žekkingu ķ „jaršhitavęšingu“ landsins į undaförnum įratugum, sem nś er oršin veršmęt śtflutningsvara og ķslenskir hönnušur vatnsaflsstöšva sömuleišis sem einnig er aš verša śtflutningsvara. Nżlega varš óhapp ķ įlverinu ķ Straunmsvķk sem starfsmenn brugšust viš af slķkri fęrni aš athygli vakti og leiddi til žess aš žegar svipaš óhapp skeši ķ įlveri Alcan ķ Bretlandi voru starfsmenn ķ Straumsvķk fengnir til aš ašstoša viš aš nį tökum į žeim vanda. Mikil og veršmęt žekking til śtflutnings hefur žannig oršiš til ķ ķslenska orkugeiranum.

Jakob Björnsson, 15.4.2007 kl. 20:23

Bęta viš athugasemd

Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband